Yesu ni mtu ambaye anapendwa na kuheshimiwa na mabilioni ya watu ulimwenguni kote. Bado kuna mkanganyiko mwingi unaozunguka kuhusu hadhi ya mtu huyu mkubwa. Waislamu na Wakristo wote wanamheshimu sana Yesu lakini wanamwona kwa njia tofauti sana.

Maswali yanayojitokeza katika makala hii yanalenga kupata kiini cha masuala yanayomzunguka Yesu: Je, Yesu ni Mungu? Au alitumwa na Mungu? Yesu halisi wa kihistoria alikuwa nani?

Baadhi ya mistari ya Biblia yenye utata inaweza kutumika kimakosa ili kuonyesha kwamba kwa njia fulani Yesu ni mungu. Lakini tukitazama mistari iliyo wazi na ya moja kwa moja ya Biblia, tunaona tena na tena kwamba Yesu anatajwa kuwa mwanadamu wa ajabu na si zaidi. Kinachojitokeza, tunapozingatia ukweli wa kihistoria na wa kimantiki kuhusu maisha ya Yesu, ni uthibitisho wa hakika si tu kwamba Yesu hawezi kuwa Mungu, lakini pia kwamba hakudai kuwa.

Ifuatayo ni njia tano za hoja zinazofafanua somo hili kwetu kupitia Biblia yenyewe na hivyo kuturuhusu kumgundua Yesu halisi.

1. Kamwe Yesu Hajiiti Mungu

Biblia (licha ya kubadilishwa na kupotoshwa kwa muda) ina mistari mingi ambayo Yesu anazungumza juu ya Mungu kama mtu tofauti kwake mwenyewe. Hii tu ni baadhi yao:

Mtu mmoja alipomwita Yesu “Mwalimu Mwema,” alijibu “Kwa nini unaniita mwema? Hakuna aliye mwema ila Mungu mmoja.’’ [Marko 10:18]

Katika kisa kingine anasema: “Siwezi kufanya lolote peke yangu. Chochote ninachosikia, Ninahukumu na hukumu yangu ni ya haki. sitafuti mapenzi yangu mwenyewe bali mapenzi yake aliyenituma.” [Yohana 5:30]

Yesu anazungumza juu ya Mungu kama kiumbe tofauti kwake mwenyewe: Ninapanda kwenda kwa Baba yangu na Baba yenu, kwa Mungu wangu na Mungu wenu. [Yohana 20:17]
Katika mstari huu anathibitisha kwamba alitumwa na Mungu: Huu ndio uzima wa milele: Wakujue wewe, Mungu wa pekee wa kweli, na Yesu Kristo uliyemtuma. [Yohana 17:3]

Iwapo Yesu angekuwa Mungu angewaambia watu wamwabudu, lakini alifanya kinyume na akakataa yeyote anayemwabudu: Nao wanani abudu bure [Mathayo 15:9].

Ikiwa Yesu alidai kuwa Mungu kungekuwa na mamia ya mistari katika Biblia ambayo ingeitaja. Lakini hakuna mstari hata mmoja katika Biblia nzima ambao Yesu anasema mimi ni Mungu, niabudu.

2. Yesu kama Mwana na Bwana?

Nyakati fulani Yesu anaitwa ‘Bwana’ katika Biblia na nyakati nyingine kuwa ‘Mwana wa Mungu’. Mungu anaitwa ‘Baba’, hivyo kuweka majina haya pamoja inaweza kudaiwa kwamba Yesu ni mwana wa Mungu. Lakini tukiangalia kila mojawapo ya majina haya katika muktadha tutagundua kuwa ni ya kiishara na si ya kuchukuliwa kihalisi.

‘Mwana wa Mungu’ ni neno linalotumiwa katika Kiebrania cha kale kumaanisha mtu mwadilifu. Mungu anamwita Israeli ‘mwana’ wake: Hili ndilo BWANA asemalo: Israeli ni mwanangu wa kwanza.[Kutoka 4:22]. Pia, Daudi anaitwa ‘Mwana wa Mungu’: BWANA ameniambia, ‘Wewe ni Mwanangu, mimi leo nimekuzaa.’ [ Zaburi 2:7 ]. Kwa hakika yeyote aliye mwadilifu anaitwa ‘mwana’ wa Mungu: Wote wanaoongozwa na Roho wa Mungu ni wana na binti za Mungu. [Warumi 8:14].

Vivyo hivyo, neno ‘Baba’ linapotumiwa kurejelea Mungu halipaswi kuchukuliwa kihalisi. Badala yake ni njia ya kusema Mungu ndiye muumbaji, mtegemezi, mlinzi n.k. Kuna mistari mingi ya sisi kuelewa maana hii ya ishara ya neno 'Baba', kwa mfano: Mungu mmoja na Baba wa wote. [Waefeso 4:6].

Wakati fulani Yesu anaitwa ‘Bwana’ na wanafunzi. ‘Bwana’ ni neno linalotumiwa kwa ajili ya Mungu na pia kwa watu wenye heshima sana. Kuna mifano mingi ya neno ‘Bwana’ likitumiwa kwa watu katika Biblia: Kwa hiyo wao (ndugu zake Yusufu) wakamwendea msimamizi wa nyumba wa Yusufu na kusema naye mlangoni pa nyumba. “Tunakuomba utusamehe, bwana wetu,” wakasema. [Mwanzo 43:19-20]. Pia, katika sehemu nyingine za Biblia, Yesu hata anaitwa ‘mtumishi’ wa Mungu na wanafunzi: Mungu wa baba zetu, amemtukuza mtumishi wake Yesu. [Matendo 3:13]. Hii inaonyesha wazi kwamba ‘Bwana’ inapotumiwa kurejelea Yesu, ni cheo cha heshima si cha umungu.

3. Asili ya Yesu

Asili ya Yesu ilikuwa tofauti kabisa na ile ya Mungu. Kuna sehemu nyingi za Biblia zinazoangazia tofauti hii ya asili:

Mungu ni Mjuzi wa yote lakini Yesu kwa kukiri kwake hakuwa Mjuzi wa yote. Hili linaweza kuonekana katika kifungu kifuatacho Yesu anaposema “Lakini hakuna ajuaye siku hiyo wala saa hiyo itakuja lini, wala malaika wa mbinguni wala si Mwana. Baba pekee ndiye anayejua.” [Mathayo 24:36]

Mungu yuko huru na hahitaji usingizi, chakula au maji. Yesu hata hivyo alikula, akanywa, alilala na kumtegemea Mungu: Kama vile Baba aliye hai alivyonituma, nami ninaishi kwa ajili ya Baba. [Yohana 6:57]. Ishara nyingine ya utegemezi wa Yesu kwa Mungu ni kwamba alimwomba Mungu: akaenda mbele kidogo, yeye (Yesu) akaanguka kifudifudi na kuomba [Mathayo 26:39]. Hii inaonyesha kwamba Yesu mwenyewe alitafuta msaada kutoka kwa Mungu. Mungu, kwa kuwa yeye anajibu maombi haina haja ya kuomba kwa mtu yeyote. Pia, Yesu alisema: Ninaenda kwa Baba, kwa sababu Baba ni mkuu kuliko mimi. [Yohana 14:28].

Biblia iko wazi kwamba Mungu haonekani wala si mwanadamu, kwa maana hakuna mtu awezaye kuniona na kuishi. [Kutoka 33:20], Mungu si mwanadamu [Hesabu 23:19]. Yesu kwa upande mwingine alikuwa mtu ambaye alionekana na maelfu ya watu, hivyo hawezi kuwa Mungu. Zaidi ya hayo, Biblia huonyesha wazi kwamba Mungu ni mkuu sana hivi kwamba hawezi kuwa ndani ya uumbaji wake: Lakini Mungu angewezaje kuishi duniani pamoja na watu? Ikiwa mbingu, hata mbingu za juu zaidi, haziwezi kukutosha [2 Mambo ya Nyakati 6:18]. Kulingana na mstari huu Yesu hawezi kuwa Mungu anayeishi duniani.

Pia Biblia inamwita Yesu Nabii [Mathayo 21:10-11], kwa hiyo Yesu angewezaje kuwa Mungu na kuwa Nabii wa Mungu kwa wakati mmoja? Hiyo haitakuwa na maana.

Zaidi ya hayo Biblia inatufahamisha kwamba Mungu habadiliki: Mimi Bwana sibadiliki. [Malaki 3:6:]. Yesu hata hivyo alipitia mabadiliko mengi katika maisha yake kama vile umri, urefu, uzito n.k.

Hizi ni baadhi tu ya uthibitisho ndani ya Biblia, unaoweka wazi kwamba asili ya Yesu na Mungu ni tofauti kabisa. Watu wengine wanaweza kudai kwamba Yesu alikuwa na asili ya kibinadamu na ya kimungu. Hili ni dai ambalo Yesu hakuwahi kulitoa, na linapingana waziwazi na Biblia inayosisitiza kwamba Mungu ana asili moja.